แตงไทย เป็นพืชวงศ์เดียวกับ บวบ ฟัก หรือแตงต่างๆ อยู่ในวงศ์ CUCURBITACEAE มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า CUCUMIS MELO LINN เป็นไม้ล้มลุกที่มีเถาเลื้อยไปบนดิน มีมือจับตรงง่ามใบ ใบมีขนาดใหญ่คล้ายๆ ใบแตงกวา ทุกส่วนของลำต้นมีขนสีขาวปกคลุม ดอกสีเหลือง แยกเป็นดอกตัวผู้และดอกตัวเมียยู่บนต้นเดียวกัน
ผลมีขนาดโตกว่าแตงกวา แต่เล็กกว่าแตงโม รูปร่างกลมรี หรือกลมยาว หัวท้ายมน ผิวเปลือกบาง ผิวสีขาว ครีม เหลือง เขียว หรือมีลาย เนื้อเมื่ออ่อนสีขาว เมื่อสุกสีขาว เขียวอมเหลือง แสด ฯลฯ เนื้ออ่อนนุ่ม บางพันธุ์ค่อนข้างร่วน มีกลิ่นหอมเฉพาะตัวค่อนข้างแรง รสหวานไม่มากเท่าแตงโม ขึ้นอยู่กับพันธุ์และวิธีปลูก เมล็ดแบนสีขาวครีมเล็ก และสั้นกว่าเมล็ดแตงกวา
การปลูกแตงไทย
การปลูกแตงไทยจะใช้ วิ ธี การปลูกด้วยเม็ด ซึ่งปัจจุบันเม็ดค่อนข้างจะหา ย า ก เนื่องจากเป็นแตงที่ปลูกในบางจังหวัดทางภาคเหนือ และภาคอีสานเท่านั้น และเป็นการปลูกเพื่อกินเองภายในครอบครัวและ ข าย ตามหมู่บ้านเท่านั้น
การเตรียมดิน
การปลูกแตงไทยนิยมปลูกบนแปลงไร่นา ซึ่งต้องเตรียมดินด้วยการไถพรวนดิน wร้อมกำจั ด วั ช พื ช และตากดิน 5-7 วัน ก่อน หลังจากนั้น หว่านโรยด้วยปุ๋ ย ค อ ก และปุ๋ ย 15-15-15 wร้อมไถยกร่องคล้ายกับการปลูกสำปะหลัง ขนาดร่องกว้าง 6O-80 เซนติเมตร ซึ่งจะได้ระห่างระหว่างแถวประมาณ 80-1OO เซนติเมตร
การปลูก
การปลูกแตงไทยนิยมปลูกในช่วงต้นหน้าฝนจนถึงหลังการเก็บเกี่ยวข้าว โดยใช้ วิ ธี การหยอดเม็ด ระยะห่างระหว่างหลุม 6O-80 เซนติเมตร หยอดหลุมละ 3-5 เม็ด
การดูแล
การดูแลแตงไทยไม่ค่อยยุ่งนักเหมือนการปลูกแตงชนิดอื่น ถ้าปลูกในหน้าฝนจะอาศัยน้ำฝนในการเติบโตเท่านั้น และไม่ต้องทำค้าง เพียงปล่อยให้เลื้อยตามดิน แต่บางแห่งอาจเจอการ ร ะ บ า ด ของไ ส้ เ ดื อ นเจาะผล หรือผลเน่า ซึ่งต้องคอยหาที่รองผลไม่ให้สัมผัสกับดิน โดยเฉพาะในช่วงที่ดินชุ่มมาก เช่น การใช้เศษไม้ กิ่งไม้ หรือฟางรองผล
การเก็บผลผลิต
ผลแตงไทยที่สุกจะมีสีเหลือง และมีกลิ่นหอม ควรเก็บผลในระยะที่ผิวเริ่มเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลืองมากกว่าร้อยละ 7O ของผล ใบเหลือง และร่วง ไม่ควรเก็บในระยะผลปริแตก เพราะจะเก็บได้ไม่นาน
ถ้าต้องการเก็บเม็ดให้ใช้ซ้อนขูดเม็ดออกให้หมด แล้วนำมากรองใส่ผ้าขาวหรือตะแกรงร่อน หลังจากนั้นนำเม็ดตากแดดให้แห้ง ก่อนนำบรรจุใส่หรือขวดพลาสติกสำหรับเwาะปลูกในหน้ากาลหน้า
จากการศึกษาพบว่า การลูกแตงไทยเป็นอาชีพจะมีต้นทุนเฉลี่ยต่อไร่ประมาณ 2OOO บาท ส่วนใหญ่เป็นค่า ปุ๋ ย การวางระบบน้ำ ส า ร ป้ อ ง กั น แ ม ล ง พลาสติกคลุมแปลง เป็นต้น แต่การลงทุนด้วยวัสดุบางชนิดสามารถใช้งานได้ถึง 3-4 รอบการผลิตส่วนรายได้เฉลี่ยต่อไร่ประมาณ 2OOOO บาท จึงนับว่าเป็นผลไม้ตระกูลแตงที่น่าปลูกอีกชนิดหนึ่งทีเดียว
