“ต้นไม้ทุกชนิดต้อง ก า ร อาหาร เพื่อ ก า ร เจริญเติบโต พูดง่าย ๆ เราต้องใส่ ปุ๋ ย ไร่นา สวน ของเรา พืชผล จึงจะงามดี เดี๋ยวนี้ ปุ๋ ย ที่ซื้อตามท้องตลาดแพงเหลือเกิน เรามาทำ ปุ๋ ย หมักใช้เองดีกว่า”
เกษตรกรชาวไทยถือว่าโชคดีและมีบุญมาก ที่นอกจากโครงการในพระราชดำริของพ่อหลวงของเรา ที่ทรงใส่ใจดูแลในทางด้านการเกษตรต่างๆ โชคดีของของคนไทยเหลือเกินที่ได้เกิดมาในแผ่นดินที่อยู่ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ของพ่อหลวงของเรา และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯก็เช่นกันท่านไม่เคยทอดทิ้งประชาชนคนไทย ทรงมีโครงการในพระราชดำริพัฒนาให้ประชาชนทรงมีอาชีพเลี้ยงตัวเองและครอบครัว
สำหรับเกษตรกรแล้ว สิ่งที่จำเป็นในการทำไร่ทำสวนแล้วก็คงเป็นปุ๋ย ปุ๋ ย มีหลาย สู ต ร มากมาย และ สู ต ร ปุ๋ ย หมัก ที่เรานำมาฝากกันในวันนี้ ก็เป็นอีกหนึ่งสูตรที่เป็นปุ๋ยหมักสูตร ของ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงwระราชทานสูตรให้แก่เกษตรกรชาวไทย
ขั้นตอน ก า ร ทำ ของที่ต้องเตรียม
1 ซากพืช ได้แก่ ใบไม้ ผักตบชวา หญ้าแห้ง ลำต้นถั่ว ลำต้นข้าวโพด ใบ และต้นมันสำปะหลัง กระดูกป่น ตามที่มี สับเป็นท่อน ๆ สั้น ๆ ให้เปื่อยเร็ว
2 ปุ๋ ย
ก ปุ๋ ย คอก คือ มูลสัตว์ มูลวัว มูลควาย มูลเป็ด มูลไก่ มูลค้างคาว อะไรก็ได้
ข ปัสสาวะคน หรือสัตว์
ค กากเมล็ดนุ่น , กากถั่ว , ซากต้นถั่วชนิดต่าง ๆ (พืชตระกูลถั่ว)
3 ดินร่วน พอสมควร ถ้าเป็นหน้าดินยิ่งดี
ก า ร กอง ปุ๋ ย
1 กองในหลุม ต้องขุดหลุมขนาดกว้างราว 1 เมตร ยาว 1 เมตร ลึก 1 เมตร ระวังดินพังทลายลงในหลุม ถ้ามี ก า ร ระบายน้ำได้ยิ่งดี
2 กองในคอก ปรับดินบริเวณที่จะกอง ปุ๋ ย หมักให้แน่น ใช้ไม้ไผ่หรือไม้อื่นที่ทำได้ กั้นเป็นคอกกว้าง 2 เมตร ยาว 4 เมตร สูง 1 เมตร แบ่งคอกเป็น 2 ส่วน ครึ่งหนึ่งไว้ใส่ ปุ๋ ย หมัก อีกครึ่งหนึ่งไว้กลับกอง ปุ๋ ย ทำหลังคาใบจากหรือใบมะwร้าวคลุมหลังคา ถ้ามีถุงwลาสติกคลุมกันฝนชะ ปุ๋ ย ก็ดี
3 เอาซากพืชที่เตรียมไว้กองเกลี่ยในคอก (หรือในหลุม) ให้เป็นชั้น เหยียบตามขอบให้แน่นขนาดคนเหยียบแล้วไม่ยุบอีก ชั้นหนึ่ง ๆ สูงราว 1 คืบ (3O ซม.) รดน้ำให้ชุ่ม แล้วเอา ปุ๋ ย คอกโรยทับให้ทั่วกัน สูง 2 องคุลี (5 ซม.) ถ้ามี ปุ๋ ย เคมี (สูตร 16-2O-O หรือ 14-14-14 , แอมโมเนียมซัลเฟต หรือยูเรีย) ก็โรยบาง ๆ ให้ทั่ว แล้วทับด้วยดินละเอียดหนาประมาณ 1 องคุลี สลับด้วยซากพืชแล้วรดน้ำทำเป็นชั้น ๆ อย่างนี้จน ปุ๋ ย เต็มคอก (น้ำที่รดจะผสมด้วยปัสสาวะด้วยก็ได้)
ข้อควรระวัง
1 อย่าให้มีน้ำขัง ก า ร รดน้ำมากไปจะทำให้ระบายอากาศไม่ดี
2 ปุ๋ ย กองใหญ่ไปจะเกิดความร้อนสูง ปุ๋ ย จะเสีย ถ้าในกอง ปุ๋ ย มีความร้อนสูงไปให้เติมน้ำลงไปบ้าง
3 ปุ๋ ย กองเล็กไป จะสลายตัวช้า
4 อย่าใช้ ปุ๋ ย เคมีพร้อมกับใส่ปูนขาว จะทำให้ธาตุไนโตรเจนสลายตัว
ก า ร กลับ ปุ๋ ย
ทุก 3O วัน ควรกลับกอง ปุ๋ ย โดยเอาชั้นบนสุดของกองนำไปเกลี่ยในอีกส่วนของคอกเป็นชั้นล่างสุด แล้วเอาชั้นสองเกลี่ยทับแล้วรดน้ำ ควรกลับ ปุ๋ ย (ทุก 3O วัน) จนกว่าซากพืชจะเปื่อยผุหมดทั้งกอง กินเวลา 3-4 เดือน เมื่อ ปุ๋ ย ใช้ได้ สังเกตุจากความร้อนในกองจะใกล้เคียงกับความร้อนของอากาศ ปุ๋ ย หมักจะเป็นสีน้ำตาลแก่ เอาตะแกรงร่อน ปุ๋ ย หมักเก็บไว้
ก า ร ใช้ ป ร ะ โ ย ช น์
ประหยัด ก า ร ใช้ ปุ๋ ย เคมีได้ครึ่งหนึ่ง ทำให้ดินร่วน อุดมสมบูรณ์ เพิ่มธาตุไนโตรเจน ไม่เป็นอันตราย รักษาความชุ่มชื้นของดิน
หมายเหตุ ถ้าที่เป็นดินทรายใช้อิฐกรุในหลุม จะทำให้ได้ผลดีขึ้น
