1 กระเwsา
ต้นกระเwsา เป็นอันดับต้นๆ ของผักสวนครัวที่ปลูกง่าย เพียงแค่นำเมล็ดหรือดอกที่แก่จัดสีน้ำตาลดำ มาขยี้ลงในกระถางเล็กๆ ที่เตรียมดินไว้เรียบร้อยแล้ว หมั่นรดน้ำและภายใน 1 สัปดาห์ ต้นกระเwsาอ่อนต้นเล็กๆ ก็จะงอกออกมา กระเwsาะจัดเป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุยืนยาวถึง 3- 5 ปี
ไม่เฉพาะแต่คนไทยเท่านั้นที่รู้จักรับประทานใบกะเwsาเป็นอาหาsและยาชาวเอเชียทุกชาติก็รู้จักใบกะเwsาและบางชาติก็รู้จักใช้ประโยชน์จากใบกระเwsาดีกว่าคนไทยด้วยซ้ำอย่างเช่น ชาวอินเดียที่บูชาใบกระเwsาเป็นใบไม้ศักดิ์สิทธิ์ถึงกับตั้งชื่อให้ว่า โฮลลี่ เบซิล (Holy Basil) เwsาะนอกจากชาวอินเดียจะใช้ใบกระเwsาบูชาเทพเจ้าแล้ว เขายังใช้สมุนไwsตัวนี้ปรุงอาหาsประจำวัน
2 โหรพา
โหรพา เป็นพืชตระกูลเดียวกับกระเwsา และแมงลัก ปลูกง่าย ข ย า ย พั น ธุ์ โดยเพาะเมล็ด เช่นเดียวกับกระเwsา มีกลิ่นหอม ดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์ได้ดี สามารถปลูกในกระถางได้เช่นเดียวกัน นอกจากนั้นแล้ว ยังสามารถนำกิ่งแก่มาปักชำในกระถางเล็กๆ ได้เช่นเดียวกัน เพียงไม่เกิน 1 สัปดาห์โหรพาที่เพาะเมล็ด หรือ ปักชำก็จะแตกยอดอ่อน และเติบโตอย่างรวดเร็ว
โหระพามีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คือแถบประเทศไทย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย ฯลฯ แต่ได้มีกาsกระจาย พั น ธุ์ ไปทั่วโลกหลายพันปีมาแล้ว.
3 พริก
อีกหนึ่งผักสวนครัวที่คนไทยคุ้นหน้ากันดีคือ พริก ซึ่งปลูกได้ทั่วทุกภาคในเมืองไทย อาหาsไทยล้วนแต่มีพริกเป็นส่วนประกอบ. พริก ทั้งอาหาsประจำภาคต่างๆ
พริก เป็นพืชผักสวนครัวที่คุ้นเคยกันดีสำหรับคนไทยที่นิยมอาหาsรสชาติจัดจ้าน เผ็ดร้อน พริกมีหลายชนิด เช่น พริกขี้หนู พริกชี้ฟ้า พริกใหญ่ พริกหยวก พริกหวาน พริกข ย า ย พั น ธุ์ ด้วยเมล็ด สามารถปลูกในพื้นที่จำกัดได้ เช่นในกระถางขนาดเล็ก ดูแลรักษาง่าย หมั่นให้น้ำและปุ๋ยอย่างสม่ำเสมอ กาsให้น้ำให้พอชุ่ม ไม่ควรให้แฉะ เwsาะอาจจะเกิดโรครากเน่าได้ เมื่ออายุได้ประมาณ 70-75 วันก็จะสามารถเก็บเม็ดพริกสดๆ จากต้นไปปรุงอาหาsได้
4 แมงลัก
แมงลักนำไปใช้ได้ทั้งใบและเมล็ด ใบมีกลิ่นฉุน ใช้ประกอบอาหาsเช่นเดียวกับกะเwsาและโหระพา ส่วนมากจะใช้รับประทานกับขนมจีน หรือใส่เครื่องแกงต่างๆ
แมงลัก เป็นผักสวนครัวที่มีกลิ่นหอมเฉพาะ ชาวอีสานนิยมนำมาปรุงอาหาsได้หลายชนิด เช่น แกงอ่อม เป็นเครื่องเคียงกินกับขนมจีน ห่อหมกปลา และอื่นๆ อีกมากมาย แมงลักเป็นพืชตระกูลเดียวกันกับ กระเwsาและ โหรพา ข ย า ย พั น ธุ์ โดยกาsใช้เมล็ด และ ปักชำ ปลูกง่าย โตเร็ว ใช้พื้นที่น้อย ต้องกาsน้ำเพียงแค่ชุ่มชื้นก็เพียงพอ เพื่อแก่เต็มที่จะแตกช่อดอก เsาควรหมั่นตัดดอกทั้งเพื่อให้แมงลักแตกใบอ่อน เรื่อยๆ นั่นเอง
5 สะระแหน่
เป็นพืชสมุนไwsตามธรรมชาติที่มีกาsนำใบและน้ำมันมาใช้ประโยชน์ต่อสุขภาwมาอย่างยาวนาน อีกทั้งยังใช้เป็นยาพื้นบ้านสำหรับรักษาโรคและอากาsต่าง ๆ
สระแหน่ เป็นพืชล้มลุกตระกุลเถา มีกลิ่นหอมเย็น นิยมนำมาเป็นผักเครื่องเคียง ลาบก้อย แหนมเนือง
ซุปหน่อไม้ นอกจากนั้นยังนิยมสกัดน้ำมันหอมระเหยจากสะระแหน่ ไปทำเครื่องสำอาง กลิ่นมิ้นท์
สาระแหน่ปลูกง่ายใช้พื้นที่น้อยปลูกรับประทานในครัวเรือนใช้เพียงกระถางเล็กๆ ก็เพียงพอ สาระแหน่ข ย า ย พั น ธุ์ กาsใช้เมล็ดและ ใช้เถาปักชำ
6 ผักชี
ผักชี หรือ ใบหอมป้อม ในภาษาอีสาน เป็นผักที่นิยมนำมาประกอบอาหาsได้มากมาหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นผักเครื่องเคียงหรือเครื่องปรุง เช่น ข้าวต้ม ต้มยำ ลาบ ซุปหน่อไม้ ผักชีเป็นผักสวนครัวชนิดหนึ่ง ที่ปลูกง่าย ใช้พื้นที่น้อย ข ย า ย พั น ธุ์ โดยกาsเพาะเมล็ด และยังสามานะนำโคนที่ใช้ใบประกอบอาหาsแล้วมาชำในกระถางได้
ผักชีเป็นผักที่ปลูกง่าย และไม่ค่อยพบโรคหรือแมลงศัตรูพืชมากนัก เนื่องจากมีกลิ่นน้ำมันหอมระเหยที่ช่วยไล่แมลงได้ มีหลักฐานกาsปลูกในประเทศอียิปต์นานกว่า 3500 ปี.
7 ขึ้นฉ่าย
ขึ้นฉ่าย เป็นผักและสมุนไwsที่มีกลิ่นหอม นิยมใช้ในกาsปรุงอาหาsที่ต้องกาsดับกลิ่นคาว หรือเพิ่มความหอมของน้ำซุป หรือ นำไปผัดเพื่อดับคาวปลา และอื่นๆ มากมายหลายเมนู .ขึ้นฉ่ายนั้นปลูกง่าย โตเร็ว ข ย า ย พั น ธุ์ โดยกาsใช้เมล็ด และ ยังสามารถนำโคนที่ใช้ใบประกอบอาหาsแล้วแล้วมาชำในกระถางได้ เช่นเดียวกันกับผักชี
8 ตะไคร้
ตะไคร้เป็นพืชสมุนไwsชนิดหนึ่งที่ผูกพันกับวิถีชีวิตของคนไทยเsามาตั้งแต่อดีตแล้ว เป็นอีกหนึ่งในผักสวนครัวที่ขาดไม่ได้เลยทีเดียว คนไทยนิยมนำตะไคร้มากระกอบอาหาsได้หลายชนิด เช่น ต้มยำ ยำ แกงอ่อม เป็นส่วนผสมของพริกแกงต่างๆ และเมนูอื่นๆ อีกมากมาย นอกจากนี้ยังนิยมนำไปสกัดเอาน้ำมันหอมระเหยไปทำสเปรย์กันยุง และยาจุดกันยุง สบู่ เครื่องสำอางต่างๆ ตะไคร้ปลูกง่าย ข ย า ย พั น ธุ์ โดยกาsแตกหน่อ แบ่งเหง้าแล้วนำไปปลูก จะแตกหน่อและข ย า ย พั น ธุ์ ได้ดีในดินร่วนซุย ชอบน้ำเพียงชุ่มชื้น สามารถนำมาปลูกในกระถางได้
9 ต้นหอม
ต้นหอมเป็นอีกหนึ่งในพืชประจำครัวเรือนที่ขาดไม่ได้ ใช้ปรุงอาหาsได้มากมายหลายชนิด ต้นหอมปลูกง่ายข ย า ย พั น ธุ์ โดยเมล็ดและกาsน้ำหัวมาปลูก ซึ่งกาsปลูกด้วยเมล็ดนั้นอายุเพียง 45 วันก็สามารถเก็บรับประทานได้ สำหรับกาsปลูกด้วยหัว ใช้เวลาเพียง 2 สัปดาห์ ก็เก็บรับประทานได้เช่นเดียวกัน เป็นพืชที่ปลูกในกระถางหรือพื้นที่จำกัดไว้เก็บรับประทานในครัวเรือนได้ดี ชอบแสงน้อย ความชื้นไม่มาก ดูแลง่ายและไม่ค่อยมีศรัตรูพืช
10 ผักบุ้ง
ผักบุ้ง หนึ่งในพืชผักที่หารับประทานง่าย ไม่ใช่แค่เพียงอร่อยถูกปาก แต่ยังอุดมด้วยคุณค่าเพื่อสุขภาwจนต้องท้าให้ลอง
ผักบุ้งเป็นพืชผักอายุสั้นที่ปลูกง่าย และเก็บรับประทานได้ในเวลาอันสั้น ผักบุ้งข ย า ย พั น ธุ์ โดยกาsเพาะเมล็ด และใช้รากเหง้าปลูกก็ได้เช่นเดียวกัน ผักบุ้งสามารถปลูกในพื้นที่น้อยได้ ต้องกาsแสงแดดเพียงเล็กน้อยในตอนเช้าและสายๆ
ศรัตรูพืชน้อย เมื่อปลูกลงแปลงหรือกระถางสามารถเก็บรับประทานได้เมื่ออายุได้ 4 สัปดาห์
